Drewno z zagranicy to mniejsza szkoda dla lokalnego środowiska

Teza stanowi odzwierciedlenie opinii wielokrotnie pojawiających się w komentarzach na profilach społecznościowych Lasów Państwowych.

  • Zapotrzebowanie na drewno Polska pokrywa w dużej mierze z materiału pozyskanego w Polsce.
  • Zarówno lesistość jak i zasoby drewna w Polsce zwiększają się.
  • Istnieją badania wykazujące, że transport drewna może szkodzić nie mniej niż wycięcie drzew.
  • Nie możemy być pewni skąd pochodzi importowane drewno, duże korporacje mogą bez nadzoru wycinać całe lasy.

Import drewna do Polski

W 2023 roku zaimportowaliśmy drewno i produkty z drewna za ponad 10 miliardów złotych (dokładnie 10 016 045 000 zł). Przekłada się to na 4 661 215 ton drewna. Rocznik Statystyczny Leśnictwa 2024 dzieli te dane na rodzaje drewna i artykuły z niego pozyskiwane. Ponadto pokazuje dokładny import w podziale na kwartały i miesiące.

W tym samym czasie pozyskaliśmy 41 662 000m3 drewna z polskich lasów.
1 m3 drewna sosnowego (sosny są najliczniejsze w Polsce) to ok. 550 kg. Jak deklarują same Lasy Państwowe „Głównym dostawcą surowca na polski rynek są Lasy Państwowe, które pokrywają ponad 90% zapotrzebowania krajowego przemysłu i mieszkańców.“

Dane te pokazują, że nasze zapotrzebowanie na drewno w dużej mierze pokrywamy własnymi zasobami.

Należy również zwrócić uwagę, że lesistość w Polsce się zwiększa. W 2023 roku wynosiła ona 29,6%, co jest o 0,1% mniej niż w roku poprzednim jednak trzeba zauważyć, że do całości obszaru Polski z którego obliczany jest procentowy udział lasów dodano morskie wody wewnętrzne, co powiększyło powierzchnię Polski. Liczby bezwzględne wyraźnie wskazują wzrost powierzchni lasów. Zwiększają się również zasoby drewna, a przyrost bieżący jest wyższy od pozyskania drewna. (Szerzej o tym temacie piszemy w artykule: „MIT: Lasy to dziś tylko przemysłowe plantacje drewna”) 

Jak import może szkodzić środowisku?

Pierwszym elementem, który należy wziąć pod uwagę jest emisja dwutlenku węgla związana z transportem drewna. W badaniu przeprowadzonym w Stanach Zjednoczonych sprawdzono, jaki ślad węglowy będą miały panele produkowane z drewna pozyskanego z pobliskich tartaków, a jak będzie to wyglądało w przypadku drewna importowanego. Okazało się, że ślad węglowy paneli z lokalnego drewna był mniejszy o 14% względem paneli z drewna importowanego. 

Podobne wnioski pojawiły się przy innym badaniu sprawdzającym różne scenariusze transportu i różny udział drewna importowanego w produkcji. Scenariusze łączące większy udział transportu kolejowego (zwłaszcza elektrycznego) i obniżenie importu drewna wzdłuż łańcucha dostaw okazały się najbardziej korzystne dla środowiska.

Warto zaznaczyć, że w nowej dokumentacji dotyczącej zasad sprzedaży drewna na lata 2025-2025, w decyzji nr 112 w sprawie parametrów i regulaminów sprzedaży Lasy Państwowe wprowadziły kryterium geograficzne. Zgodnie z nim podmioty bardziej oddalone od jednostki sprzedającej drewno otrzymują mniej punktów. 

Niepewność źródła pozyskania

Po agresji Rosji na Ukrainę ośrodki certyfikujące drewno wykluczyły Rosję i Białoruś z możliwości eksportowania drewna brzozy i przestały wydawać certyfikaty plantacjom z tych krajów. Badanie World Forest ID opisane przez Guardiana wykazało, że Rosja i Białoruś próbuje omijać sankcje i aż 46% prób drewna z certyfikatami zawierało nieprawidłowe informacje o pochodzeniu – często przekierowane z Rosji lub Białorusi. Oznacza to, że niezależnie od zapewnień certyfikujących organizacji, drewno importowane może pochodzić z lasów eksploatowanych niezgodnie z zasadami zrównoważonej gospodarki leśnej.

Z certyfikacją związane jest również inne badanie, które przygląda się efektowi leakage. Autorzy zbadali wpływ powiększania obszaru lasów certyfikowanych na ogólny stan lasu. Okazuje się, że zwiększony obszar certyfikowanych lasów zwykle nie zmniejsza łącznego pozyskania, a jedynie jest ono przesuwane na lasy niecertyfikowane (efekt leakage).

Szkody środowiskowe w krajach eksporterów

Zgodnie z badaniem WWF Unia Europejska była drugim największym importerem globalnej deforestacji (zaraz po Chinach) – odpowiadając za 16% deforestacji związanej z handlem międzynarodowym w latach 2005–2017.

Państwa rozwinięte „eksportują deforestację”. Nawet jeśli kraje takie jak USA, Chiny czy kraje europejskie osiągają zalesienie lokalne, to równocześnie importują deforestację, przede wszystkim z lasów tropikalnych. Statystycznie konsumpcja G7 powoduje średnią utratę 3,9 drzewa na osobę rocznie przez globalne łańcuchy dostaw. Lasy tropikalne są najbardziej narażonymi ekosystemami przez ich udział w globalnej produkcji surowców. Wewnętrzne sukcesy ochrony lasu mogą być ukryte przez faktyczne szkody spowodowane konsumpcją zewnętrzną.

Szacuje się, że około 29% całkowitej emisji związanej z wylesianiem przypisuje się międzynarodowemu handlowi. Europa importuje m.in. drewno tropikalne, pulpę i produkty uboczne z krajów o wysokiej presji na lasy.

Pojawiają się również inne zalety lokalnego pozyskiwania drewna do użytku wewnętrznego. Globalne korporacje często eksportują drewno i nie tworzą przy tym wielu miejsc pracy. Lokalne pozyskanie i późniejsza obróbka drewna pozwalają na zatrudnienie w tej branży, a także może być bardziej zrównoważone niż w przypadku wielkich korporacji. Te zależności zostały zauważone szczególnie w Afryce Środkowej i Zachodniej.

Jako przykład niszczenia środowiska przez korporacje posłużyć mogą działania w Ameryce Południowej. Analiza satelitarna wykazała, że przedsiębiorstwo Cresud usunęło powyżej 170 000 hektarów lasów (ponad trzykrotność powierzchni Madrytu) od 2001 roku. Według Global Witness, utrata tych lasów odpowiada emisjom równoważnym prawie 30 milionom lotów przez Atlantyk. 

Podsumowanie

Nie można jednoznacznie stwierdzić, że drewno z niepolskiego lasu to mniejsza szkoda dla środowiska lokalnego. Nawet jeśli przyjmiemy, że w krótkim terminie import byłby lepszy, bo lokalne drzewa nie zostaną wycięte, to nie możemy mieć pewności, w jaki sposób drewno jest przewożone, skąd dokładnie pochodzi i czy poprzez jego pozyskanie nie wyrządzono większych szkód, które następnie mogą wpłynąć na zmiany klimatu całej Ziemi. Natomiast pozyskując drewno z lokalnych źródeł i przetwarzając je w Polsce możemy kontrolować jakie lasy są wycinane i w jakim stopniu, aby nie niszczyć środowiska lokalnego.

***

Metodologia INDID

Sprawdzane przez nas twierdzenia zostały wybrane przez Lasy Państwowe na podstawie badania opinii publicznej “Postrzeganie Lasów Państwowych 2025” oraz wypowiedzi powtarzanych w komentarzach w mediach społecznościowych, pod postami lasów. Przed przystąpieniem do analizy, każde stwierdzenie zostało przez nas ocenione pod kątem weryfikowalności tj. czy nie zawierają opinii lub innych stwierdzeń ocennych, których nie można zweryfikować.

Wszystkie informacje, które zostały przez nas zawarte w artykułach, muszą posiadać źródło. Musi być ono:

  • aktualne – zgodne z najnowszym stanem wiedzy i zawierające najświeższe dane,
  • maksymalnie pierwotne – takie, w którym dana informacja pojawiła się po raz pierwszy,
  • oraz rzetelne –  będą to np. raporty, badania naukowe czy dane instytucji publicznych.

Źródłem nie mogą być dowody anegdotyczne czy subiektywne opinie lub oceny osób i podmiotów zaangażowanych w spór, które nie zostały poparte niezależnymi badaniami lub danymi.

Opracowana analiza musi być pozbawiona określeń wartościujących i ocennych. Autor tekstu, musi być w swojej pracy apolityczny i neutralny, nie może kierować się własnymi poglądami i emocjami, a tym bardziej interesem Lasów Państwowych.

W sytuacjach, w których popełnimy błąd lub istnieją inne, równie wiarygodne źródła, które zmieniają wydźwięk artykułu, wprowadzamy poprawki. Jesteśmy jednocześnie otwarci na sprawdzanie innych weryfikowalnych twierdzeń pojawiających się w przestrzeni publicznej dot. tematów przyrody i ekologii.

Fundacja Instytut Dyskursu i Dialogu (INDID) jest organizacją pozarządową, która za cel obrała naprawę debaty publicznej w Polsce. Promując rzetelne dziennikarstwo, wolność słowa, pluralizm poglądów, dialog bez nienawiści i manipulacji, chce dbać o wzajemny szacunek i zrozumienie. W tym celu prowadzi szeroko zakrojone projekty o charakterze analityczno-badawczym, edukacyjnym, popularyzacyjnym i bieżącą działalność strażniczą. Więcej na stronie: https://indid.pl/

Autorzy artykułów: Hubert Głuch, Anita Kwiatkowska, Wiktor Nowak, Szymon Orzeszek, Piotr Andrzej Rączkowiak,  Julia Solarz, Elżbieta Sypniewicz.

Nadzór merytoryczny nad artykułami: Wiktor Nowak

Źródła:

Przejdź do treści