MIT: Lesistość w Polsce się zmniejsza

  • Lesistość to stosunek procentowy powierzchni lasów do ogólnej powierzchni analizowanego obszaru – np. kraju.
  • Od 1946 roku w Polsce zwiększa się powierzchnia gruntów leśnych. Do 2023 roku zwiększała się lesistość.
  • W 2023 roku według danych GUS lesistość w Polsce spadła o 0,1 punkt procentowy.  Było to spowodowane zwiększeniem się powierzchni niektórych jednostek podziału terytorialnego o morskie wody wewnętrzne.
  • W Polsce obowiązuje Krajowy Plan Zwiększania Lesistości, który zakłada, że w 2050 roku w Polsce lesistość osiągnie 33%.

Co to jest lesistość?

Pojęcie lasu w Polsce definiuje art. 3 ustawy z dnia 28 września 1991 roku o lasach. Zgodnie z przepisami jest to grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha pokryty roślinnością leśną, czyli drzewa i krzewami oraz runem leśnym (dopuszczalne jest czasowe pozbawienie roślinności leśnej). Dodatkowo, aby mieć do czynienia z lasem, opisany powyżej grunt musi być: 

a) przeznaczony do produkcji leśnej lub 

b) stanowić rezerwat przyrody lub wchodzić w skład parku narodowego albo 

c) być wpisany do rejestru zabytków.

Las to też grunt związany z gospodarką leśną (a więc drogi leśne, tereny pod liniami energetycznymi, szkółki leśne, miejsca składowania drewna oraz budynki i urządzenia melioracji wodnych).

Lesistość to stosunek procentowy powierzchni lasów do ogólnej powierzchni geodezyjnej analizowanego obszaru, najczęściej jednostki terytorialnej (kraju, województwa, powiatu, gminy). Lesistość wyrażona jest w procentach (jaki procent obszaru stanowią lasy). 

W tym samym dokumencie, GUS informuje jednak o zmianie powierzchnia niektórych jednostek podziału terytorialnego. Chodzi o zwiększenie tych powierzchni o morskie wody wewnętrzne Zatoki Puckiej oraz części Zatoki Gdańskiej. Rozporządzenie Rady Ministrów wprowadzające zmianę obowiązuje od 2023 roku, w związku z czym od 2023 roku lesistość liczy się biorąc pod uwagę wskazane morskie wody wewnętrzne).

W Roczniku Statystycznym Leśnictwa 2024, GUS przyjmuje więc jeszcze jeden współczynnik: Udział powierzchni gruntów leśnych w powierzchni lądowej kraju (powierzchni lasów i gruntów związanych z gospodarką leśną do powierzchni ogólnej kraju pomniejszonej o grunty pod wodami, czyli ogółem morskie wody wewnętrzne, powierzchniowe wody płynące oraz stojące).

Lesistość w Polsce i na świecie

Najnowsze dane GUS podają lesistość z 2023 roku. Wyniosła wtedy 29,6% Udział powierzchni gruntów leśnych w powierzchni lądowej kraju wyniósł z kolei 31%. Grunty leśne w Polsce w 2023 roku zajmowały 9484 tys. ha, a lasy – 9284 tys. ha. Najwyższa lesistość w 2023 roku w Polsce była w woj. lubuskim – 49,4%, a najniższa w woj. łódzkim – 21,4%.

Przy zestawieniu lesistości w Polsce z innymi krajami świata, należy użyć innej wartości. To powierzchnię lasów w Polsce według standardu przyjętego dla ocen międzynarodowych. W tym standardzie Polska ma 9464 tys. ha lasów.

W 2020 roku w badaniach State of Europe’s Forests lesistość w Polsce została określona na poziomie 31%. Lesistość w Polsce zbliżona była do światowej (30,6 %) i Europejskiej (bez Rosji: 32,2 %).

Lesistość w wybranych krajach Europy wg raportu GUS z 2023 roku:

  • Holandia – 11%,
  • Wielka Brytania – 13%,
  • Ukraina – 17%,
  • Polska – 31%,
  • Francja – 32%,
  • Niemcy – 33%,
  • Hiszpania – 37%,
  • Słowacja – 40%,
  • Austria – 47%,
  • Słowenia – 61%,
  • Finlandia – 74%.

W raporcie „Co z tymi lasami?” opracowanym przez B+R Studio, badacze przekonują, że powierzchnia lasów w Polsce systematycznie rośnie, podczas gdy na świecie obserwowana jest tendencja spadkowa.

Czy powierzchnia lasów w Polsce się zmniejsza?

Według raportów statystycznych lesistość w Polsce minimalnie zmniejszyła się w latach 2022 – 2023 (w 2022 roku lesistość wyniosła 29,7 %, a w 2023 roku – 29,6 %). Należy jednak pamiętać, że zmiana ta wynikała ze zmiany definicji powierzchni jednostek podziału terytorialnego (które zwiększyły się o morskie wody wewnętrzne). Jeśli lesistość liczylibyśmy w systemie sprzed 2023 roku – zwiększyłaby się ona – obiektywnie lasy zajmują w 2023 roku większą powierzchnię niż w 2022 roku.
I wreszcie: fraza „lesistość w Polsce się zmniejsza“ sugeruje, że mamy do czynienia z pewnym trendem, a nie jednostkowym przypadkiem. Takiego trendu nie ma – od 1946 roku lesistość w Polsce rosła aż do 2023 roku.

Tabela 1. Zmiany w lesistości, powierzchni gruntów leśnych w powierzchni lądowej kraju
i powierzchni gruntów leśnych w Polsce w latach 1946 – 2023.
Źródło: Rocznik Statystyczny Leśnictwa 2024



Dane z tabeli ilustrują zmiany w lesistości w Polsce. Mimo, że nominalnie zmniejszyła się ona w 2023 roku względem 2022 roku, to niepoprawnym jest twierdzenie, że „lesistość w Polsce się zmniejsza“.

Poza lasami wypełniającymi powyższą definicję, przy sporządzaniu Wielkoobszarowej Inwentaryzacji Stanu Lasów bierze się pod uwagę również tzw. lasy poza ewidencją. To obszary z roślinnością leśną, o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha i pokryciu powierzchni koronami drzew wynoszącym więcej niż 10%, nie będące jednocześnie lasami według zapisów ewidencji gruntów i budynków. Pomiary tych powierzchni prowadzone są od 2015 roku.

W Wielkoobszarowej Inwentaryzacji Stanu Lasów za okres 2020-2024 określono powierzchnię lasów poza ewidencją na 1 127 587 ha. Powierzchnia stale zwiększała się od czasu prowadzenia pomiarów. W WISL za okres 2015-2019 wyniosła 950 820 ha, w okresie

2016-2020 lasy poza ewidencją miały powierzchnię 1 064 075 ha, w okresie 2017-2021 – 1 077 673 ha, w okresie 2018-2022 – 1 090 374 ha, a w okresie 2019-2023 – 1 107 123 ha. Obserwujemy więc stały trend wzrostowy.

Działania Polski w sprawie zwiększenia lesistości

W Polsce obowiązuje Krajowy Program Zwiększania Lesistości, który został opracowany w 1993 roku, a zaakceptowany do realizacji przez Radę Ministrów RP w dniu 23 czerwca 1995 roku. Głównymi celami programu było stworzenie warunków do zwiększenia lesistości Polski:

  • do 30% w 2020 roku;
  • do 33% w 2050 roku.

Lesistość zwiększa się na kilka sposobów, między innymi poprzez: 

***

Metodologia INDID

Sprawdzane przez nas twierdzenia zostały wybrane przez Lasy Państwowe na podstawie badania opinii publicznej “Postrzeganie Lasów Państwowych 2025” oraz wypowiedzi powtarzanych w komentarzach w mediach społecznościowych, pod postami lasów. Przed przystąpieniem do analizy, każde stwierdzenie zostało przez nas ocenione pod kątem weryfikowalności tj. czy nie zawierają opinii lub innych stwierdzeń ocennych, których nie można zweryfikować.

Wszystkie informacje, które zostały przez nas zawarte w artykułach, muszą posiadać źródło. Musi być ono:

  • aktualne – zgodne z najnowszym stanem wiedzy i zawierające najświeższe dane,
  • maksymalnie pierwotne – takie, w którym dana informacja pojawiła się po raz pierwszy,
  • oraz rzetelne –  będą to np. raporty, badania naukowe czy dane instytucji publicznych.

Źródłem nie mogą być dowody anegdotyczne czy subiektywne opinie lub oceny osób i podmiotów zaangażowanych w spór, które nie zostały poparte niezależnymi badaniami lub danymi.

Opracowana analiza musi być pozbawiona określeń wartościujących i ocennych. Autor tekstu, musi być w swojej pracy apolityczny i neutralny, nie może kierować się własnymi poglądami i emocjami, a tym bardziej interesem Lasów Państwowych.

W sytuacjach, w których popełnimy błąd lub istnieją inne, równie wiarygodne źródła, które zmieniają wydźwięk artykułu, wprowadzamy poprawki. Jesteśmy jednocześnie otwarci na sprawdzanie innych weryfikowalnych twierdzeń pojawiających się w przestrzeni publicznej dot. tematów przyrody i ekologii.

Fundacja Instytut Dyskursu i Dialogu (INDID) jest organizacją pozarządową, która za cel obrała naprawę debaty publicznej w Polsce. Promując rzetelne dziennikarstwo, wolność słowa, pluralizm poglądów, dialog bez nienawiści i manipulacji, chce dbać o wzajemny szacunek i zrozumienie. W tym celu prowadzi szeroko zakrojone projekty o charakterze analityczno-badawczym, edukacyjnym, popularyzacyjnym i bieżącą działalność strażniczą. Więcej na stronie: https://indid.pl/

Autorzy artykułów: Hubert Głuch, Anita Kwiatkowska, Wiktor Nowak, Szymon Orzeszek, Piotr Andrzej Rączkowiak,  Julia Solarz, Elżbieta Sypniewicz.

Nadzór merytoryczny nad artykułami: Wiktor Nowak

Źródła:



Przejdź do treści